31 mei 1836 – 23 februari 1903
Chansonnier – Dichter – Communard – Symbool van het sociale chanson
Jean-Baptiste Clément was een Franse dichter, liedjesschrijver (chansonnier) en revolutionair, vooral bekend als auteur van het iconische strijdlied "Le Temps des Cerises". Hij werd geboren in 1836 in Parijs, in een ambachtelijk milieu, en werd als jongeman actief in arbeiderskringen, waar hij zijn liefde voor poëzie en muziek combineerde met een sociale bewogenheid.
Aanvankelijk werkte Clément als koperwerker, maar zijn roeping lag in het schrijven van chansons — volksliedjes met scherpe observaties, melancholie of politieke lading. Hij werd actief in de socialistische beweging en was betrokken bij de eerste Internationale Arbeidersassociatie.
Zijn teksten waren geliefd bij het volk en vaak verboden of gecensureerd. Hij schreef voor cafés-concerts, kranten, en pamfletten. Zijn stijl was direct, poëtisch en vaak geladen met sympathie voor de arbeidersklasse en haat voor onrechtvaardigheid.
Zijn beroemdste lied, "Le Temps des Cerises", werd gecomponeerd rond 1866 op muziek van Antoine Renard. Tijdens de Parijse Commune van 1871 kreeg het lied een legendarische status als symbool van revolutionaire hoop en verdriet. Hoewel het oorspronkelijk gaat over een verloren liefde, werd het onlosmakelijk verbonden met de Commune en de slachting van de Semaine Sanglante.
Clément zelf vocht mee als communard tijdens die revolte en werd na de bloedige onderdrukking veroordeeld bij verstek tot de doodstraf. Hij wist te vluchten naar België en later naar Engeland.
Na de amnestie van 1880 keerde Clément terug naar Frankrijk. Hij bleef actief als schrijver, dichter en socialistisch militant. In zijn latere jaren werkte hij aan gedichtenbundels, heruitgaven van zijn chansons en gaf hij politieke lezingen. Zijn werk werd gelezen en gezongen in vakbondskringen, linkse cafés en literair-maatschappelijke kringen.
Hij overleed op 23 februari 1903 in Parijs. Zijn graf op het Cimetière du Père-Lachaise is een bedevaartsoord voor hen die zich verbonden voelen met de geest van de Commune en het chanson engagé.
Jean-Baptiste Clément is een van de eerste vertegenwoordigers van het sociale protestlied in Frankrijk. Hij verenigde de rollen van dichter, zanger en strijder — een traditie die later werd voortgezet door artiesten als Léo Ferré, Georges Brassens, en Renaud. "Le Temps des Cerises" wordt nog steeds gezongen op herdenkingen van de Commune, en klinkt als een echo van verloren idealen — met zijn naam erbij fluisterend in het refrein.
